Gdańsk to jedno z najbardziej popularnych pod względem turystycznym polskich miast. Każdego roku odwiedza go ponad milion mieszkańców skuszonych niezwykłymi zabytkami, piękną architekturą i bliskością morza. Zdawać by się zatem mogło, że o tak słynnym mieście wiadomo już wszystko. Okazuje się jednak, że wciąż jest wiele ciekawostek, które znają tylko nieliczni. Jeśli i Ciebie interesuje mniej znana historia Gdańska i chcesz dowiedzieć się, z czego słynie Gdańsk, przeczytaj poniższy artykuł.
Certyfikat Smart city
Jeśli chcesz poznać ciekawostki o Gdańsku, już spieszymy z informacjami. Czy wiesz, że Gdańsk jako drugie miasto w Polsce (pierwszym była Gdynia), otrzymał certyfikat ISO 37120 „Zrównoważony rozwój społeczny – wskaźniki usług miejskich i jakości życia”, wydawany przez World Council on City Data? Gdańsk zyskał tym samym tytuł Smart city. To międzynarodowe odznaczenie przyznawane miastom, które mogą się poszczycić spełnieniem szeregu surowych wymogów dotyczących jakości życia czy poziomu zarządzania usługami. Ponadto miejscowość spełniła również inne wymagania dotyczące transportu, finansów, środowiska, edukacji, bezpieczeństwa oraz pozostałych kilkunastu kategorii.
Historia Gdańska – najwyższa średniowieczna świątynia w Europie
Z czego słynie Gdańsk? Z pewnością jednym z najsławniejszych zabytków w mieście jest Bazylika Mariacka, która onieśmiela swym majestatycznym pięknem architektonicznym. Nie wszyscy wiedzą jednak, że ten niezwykły polski zabytek jest równocześnie jedną z największych świątyń na terenie Europy, a także najwyższą świątynią średniowieczną zbudowaną z cegły. Jej wysokość wynosi aż 82 metry. Bazylika to również jeden z najstarszych obiektów tego rodzaju. Jego początki sięgają 1243 roku, choć według niektórych źródeł w miejscu świątyni w tym czasie stał drewniany kościół, a budowę murowanego obiektu rozpoczęto dopiero 100 lat później.
Ciekawostki historyczne – Gdańsk miastem wynalazców i filozofów
Historia Gdańska obfituje w słynne nazwiska, które zapisały się wielkimi literami na kartach dziejów Europy i świata. Przykładem jest postać Gabriela Fahrenheita – twórcy skali temperatur i wynalazcy termometru rtęciowego. Przez kilkanaście lat mieszkał on przy ulicy Ogarnej 95, skąd następnie, po śmierci rodziców, wyemigrował do Holandii.
W mieście urodził się też Artur Schopenhauer – jeden z najbardziej znanych i największych filozofów niemieckich i europejskich. Myśliciel przyszedł na świat w domu przy ulicy Świętego Ducha 47, znajdującym się niedaleko Bazyliki Mariackiej. W Gdańsku Schopenhauer spędził pierwsze lata swojego życia, a następnie jego rodzina wyemigrowała do Hamburga.
Piwo w służbie nauce
Wymieniając nieznane fakty na temat Gdańska, warto wspomnieć o życiu Jana Heweliusza. Ten jeden z najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki XVII wieku, słynny astronom, pochodził z Gdańska. Uczony prowadził bardzo dokładne badania Księżyca i Słońca. Jego obserwatorium astronomiczne było jednym z najlepiej wyposażonych miejsc tego typu w Europie. Uczony był znakomitym konstruktorem i większość swoich instrumentów i narzędzi astronomicznych zbudował samodzielnie. Dzięki wiedzy i umiejętnościom wynalazcy instrumenty te były niezwykle precyzyjne, co budziło podziw, a czasem niedowierzanie wśród innych astronomów.
Jego zakres innych zainteresowań i aktywności był imponujący. Heweliusz bywa nazywany „najbardziej oświeconym browarnikiem na świecie” ze względu na to, czym się zajmował. Poza nauką i astronomią uczony był bowiem popularnym i bogatym browarnikiem. Udzielał się też w radzie miejskiej i cechu browarników, a w wieku 40 lat został dożywotnim radcą Gdańska. Zdobył też znakomite wykształcenie – ukończył studia ekonomiczne i prawnicze w Lejdzie.
Nieznane fakty na temat Gdańska – nietoperze w Twierdzy Wisłoujście
Chcesz poznać inne ciekawostki o Gdańsku? Proszę bardzo: w zabytkowej Twierdzy Wisłoujście mieszkają nietoperze. Według naukowców w miejscu tym schronienie znalazło nawet kilkaset osobników. Dzięki temu Twierdza Wisłoujście umiejscowiona nad Martwą Wisłą, będąca najstarszą fortyfikacją nadmorską na polskim wybrzeżu, należy do chronionego obszaru Natura 2000. W tym nietoperzym zimowisku mieszkają różne gatunki tych zwierzaków, w tym nocek łydkowłosy – jeden z większych gatunków w kraju. To przede wszystkim przez niego Twierdza Wisłoujście zostaje zamknięta dla turystów jesienią i zimą, czyli na czas zimowania zwierząt. Poza nockiem w miejscu tym mają swe kryjówki także nocki duże, gacki brunatne, nocki rude, mroczki późne czy nocki Natterera.
Ciekawostki historyczne – nazewnictwo miasta
Omawiając ciekawostki o Gdańsku, warto wspomnieć o tym, skąd wzięła się nazwa miasta. Niestety, konkretne pochodzenie nazwy nie jest do końca jasne. Istnieje na ten temat wiele hipotez.
Aktualnie obowiązującą i najpopularniejszą jest hipoteza mówiąca o tym, że nazwa „Gdańsk” ma pochodzenie topograficzne, a dokładniej wywodzi się od podmokłych terenów. W „Encyklopedii Gdańska” można znaleźć informację, że „Gdańsk” powstał od wyrazu „gdanie”, co oznacza wodne rozlewisko, miejsce wilgotne, mokre i zarośnięte. Inni badacze sugerują z kolei etymologię od plemienia Gotów, a niektórzy – od żeńskiego imienia Gyde, bowiem tak nazywała się wnuczka Mieszka I, która przyczyniła się do powstania grodu drewnianego nad Motławą.
Panowanie Krzyżaków
Jeśli chodzi o ciekawostki historyczne, niewątpliwie interesującym faktem jest to, że przez 150 lat w Gdańsku panowali Krzyżacy. W czasie zwierzchności Zakonu nad miastem powstał m.in. kanał Raduni z Wielkim Młynem – istniejącą do dziś budowlą, będącą niegdyś najpotężniejszym obiektem świeckim w grodzie.
Zajęcie miasta przez Krzyżaków nastąpiło w 1308 roku. Krzyżacy mieli pomóc w odparciu ataku na Gdańsk Brandenburczyków. Zrobili to, ale przy tym zatrzymali dla siebie miasto, a wraz z nim całe Pomorze. Walki trwały kilka dni. 13 listopada 1308 roku doszło do masakry na ludności cywilnej – mieszczanach, przedstawicielach władz i części rycerstwa. Fakt ten dzisiejsi historycy nazywają „rzezią gdańską”. Według różnych źródeł w tym dniu zamordowano od 60 do nawet ponad 100 osób.
Największy ogród zoologiczny
Jeśliby zapytać miłośników zwierząt, z czego słynie Gdańsk, z pewnością wielu z nich odpowie, że z ogrodu zoologicznego. W mieście tym działa bowiem ZOO, które jest największe w Polsce – zajmuje ponad 123 hektary powierzchni. Obszar mieści się w Oliwie, czyli około 20 minut samochodem od centrum. Początki ZOO sięgają lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Przez lata ogród bardzo się rozwinął. Dziś na jego terenie mieszka ponad 1000 zwierząt. Szczególną popularnością wśród odwiedzających cieszą się lwy, a zwłaszcza Arco – samiec alfa.
Słynne gdańskie alkohole
Czy wiesz, że Gdańsk słynie również z wyjątkowych, jedynych w swoim rodzaju alkoholi? W XVI wieku w mieście stworzono recepturę trunku Goldwasser, zwanego także „gdańską wódką” albo „złotą wodą” ze względu na zawartość płatków złota. W tym samym czasie powstał też korzenno-ziołowy likier Kurfürsten, a dwa wieki później wódka jałowcowa Machandel. Tych niezwykłych trunków skosztujesz w restauracji Goldwasser zlokalizowanej nad brzegiem Motławy, w bliskim sąsiedztwie słynnego Żurawia. W kamienicy Goldwasser mieści się też siedem stylowych apartamentów z widokiem na Wyspę Spichrzów i Motławę. Zatrzymaj się w jednym z nich i ciesz się niezwykłą atmosferą historycznego Gdańska.
