Stoczni na świecie jest wiele, ale żadna nie może równać się ze Stocznią Gdańską. To nie tylko miejsce, w którym wyprodukowano ponad 1000 statków pełnomorskich, ale przede wszystkim kolebka polskiej wolności. Z gdańskiej stoczni wywodzi się NSZZ „Solidarność” i to w niej podpisano porozumienia sierpniowe. Dziś miejsce to jest dostępne dla turystów. Zobacz, dlaczego warto je zwiedzić i co w nim zobaczysz.
Stocznia Gdańska – zwykła stocznia z niezwykłą historią
Stocznia Gdańska to jedna z największych polskich stoczni, zlokalizowana na lewym brzegu Martwej Wisły i na Ostrowiu w Gdańsku. Jej początki na terenie tzw. Młodego Miasta sięgają XIX wieku, czyli czasów, gdy Gdańsk był pod panowaniem Królestwa Prus. Na tym terenie funkcjonowała wówczas baza remontu korwet, a dopiero później miejsce to zostało przekształcone w stocznię. Po wojnie prusko-francuskiej w 1871 roku część kontrybucji wojennych przeznaczono na modernizację zakładu, który nazwano Stocznią Cesarską. Pod koniec XIX wieku na północ od tej państwowej stoczni powstał prywatny zakład budowy statków. Oba zakłady odegrały ważną rolę w zaopatrywaniu niemieckiej marynarki wojennej w okręty podwodne podczas I i II wojny światowej. Zbudowano tu wówczas ponad 150 U-bootów.
Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął się polski etap historii obu zakładów. Szybko połączono je w jedno przedsiębiorstwo: Stocznię Gdańską i rozpoczęto produkcję statków. W 1948 zwodowano pierwszy wybudowany w Polsce statek pełnomorski o nazwie Sołdek, który istnieje do dziś i służy obecnie jako statek-muzeum. Okręt jest częścią Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.
W latach sześćdziesiątych stoczni nadano imię Włodzimierza Lenina. W tym czasie stała się ona jedną z największych pod względem produkcji stoczni na świecie. Rocznie wodowano w niej nawet 30 jednostek. W okresie PRL-u Stocznia Gdańska była nie tylko zakładem pracy, ale wręcz małym miasteczkiem. Dysponowała własnym szpitalem, ośrodkami wypoczynkowymi, domem kultury z biblioteką i kinem, halą sportową, żłobkami i przedszkolami. Na jej terenie działała nawet stoczniowa orkiestra, sekcje sportowe oraz grupy taneczne. To sprawiało, że Stocznia Gdańska była nie tylko miejscem do pracy, ale też takim, w którym spędza się czas wolny.
Stocznia Gdańska – kolebka Solidarności
Stocznia w Gdańsku w ciągu wielu lat swej działalności zbudowała ponad 1000 w pełni wyposażonych statków pełnomorskich, takich jak żaglowce, statki pasażerskie czy kontenerowce. To jednocześnie jeden z najstarszych i najdłużej funkcjonujących na Pomorzu zakładów przemysłowych.
To jednak nie produkcja okrętów rozsławiła Stocznię Gdańską na całym świecie. To właśnie tutaj rozpoczęły się dwa najważniejsze protesty w powojennej historii Polski – zakończony brutalną pacyfikacją i zamordowaniem trzech stoczniowców Grudzień 1970 roku oraz zwycięski Sierpień 1980 roku, który przyczynił się do upadku komunizmu w naszym kraju. Ze stoczni wywodzi się NSZZ „Solidarność”.
W 1988 roku rząd komunistyczny postawił zakład w stan upadłości, choć nie miało to uzasadnienia ekonomicznego. W 1996 roku ogłoszono jego upadłość, ale później na bazie przedsiębiorstwa powstała Stocznia Gdańska – Grupa Stoczni Gdynia SA, a 10 lat później – Stocznia Gdańsk SA. Obecnie w części dawnych terenów stoczni nadal odbywa się produkcja okrętowa. Powstają też nowe inwestycje. W planach jest powstanie nowoczesnej dzielnicy „Młode Miasto” (to historyczna nazwa tego terenu). Wybudowano również Europejskie Centrum Solidarności z wystawą prezentującą historię powstania tego ruchu.
Stocznia Gdańska – zwiedzanie
Stocznia Gdańsk to jeden z obowiązkowych punktów na turystycznej mapie tego miasta. Z pewnością warto poświęcić parę godzin na zwiedzenie miejsca, które było świadkiem historii. W pobliżu wejścia na teren stoczni, na Placu Solidarności stoi Pomnik Poległych Stoczniowców – symbol walki z komunistyczną władzą, upamiętniający ofiary Grudnia ‘70. Trzy 42-metrowe krzyże w dolnej części są ozdobione płaskorzeźbami z życia stoczniowców. Krzyże zostały zbudowane na planie trójkąta. Mają nieregularną, jakby spękaną formę. Zostały wykonane w Stoczni Gdańskiej z blachy dostarczonej przez Hutę Batory. Płaskorzeźby powstały z kolei ze stali nierdzewnej. Spinające krzyże kotwice to symbol nadziei i nawiązanie do lat 1956, 1970 i 1976.
Po przekroczeniu historycznej Bramy II zobaczysz przemysłowy krajobraz z unikalnymi budynkami z ubiegłego wieku. Niektóre z nich niestety niszczeją, ale i tak na terenie tym można poczuć „ducha historii”. Na obszarze dawnej stoczni dla zwiedzających dostępne są muzea i zabytki. Warto odwiedzić Muzeum Sali BHP. To swoista izba pamięci, prezentująca eksponaty o znaczeniu wyjątkowego dziedzictwa kulturowego dla historii przemysłu stoczniowego w Gdańsku, ale i samej stoczni. Kolekcja stałej wystawy „Stocznia Solidarność” jest regularnie rozwijana.
Przez najstarszą część terenów dawnej stoczni prowadzi Szlak Stoczni Cesarskiej. Idąc tą trasą, zobaczysz najciekawsze miejsca i budynki, poznasz historie pracujących ludzi i części procesu budowy statków. Szlak obejmuje 13 ważnych punktów, takich jak m.in. remiza zakładowej straży pożarnej, stoczniowa ślusarnia, basen dokowy, pochylnie, kuźnia i płot parowy z XIX wieku.
Zwiedzając stocznię, warto też odwiedzić teren dawnej prywatnej Stoczni Ferdynanda Schichaua, zobaczyć most pontonowy na Martwej Wiśle oraz punkt widokowy Żuraw M3. Możesz też wyruszyć w rejs Galarem Gdańskim przez kanały stoczniowe i portowe. Niewątpliwie warto zwiedzić Europejskie Centrum Solidarności, w którym, poza stałą wystawą, regularnie odbywają się spotkania z ciekawymi ludźmi, warsztaty, koncerty i inne interesujące wydarzenia.
Stocznia Gdańska zwiedzanie – cennik
Wejście na teren Stoczni Gdańskiej, a także do większości atrakcji i muzeów na jej terenie jest darmowe. Zwiedzać możesz samodzielnie lub z przewodnikiem (usługa płatna). Płatne bilety wstępu obowiązują do Europejskiego Centrum Solidarności, na rejs Galarem Gdańskim i punkt widokowy Żuraw M3.
